మందస్మితశతకం (5)
బధ్నీమో వయమంజలిం ప్రతిదినం బంధచ్ఛిదే దేహినాం
కందర్పాగమతంత్రమూలగురవే కల్యాణకేళీభువే |
కామాక్ష్యా ఘనసారపుంజరజసే కామద్రుహశ్చక్షుషాం
మందారస్తబకప్రభామదముషే మందస్మితజ్యోతిషే || 1 ||
సధ్రీచే నవమల్లికాసుమనసాం నాసాగ్రముక్తామణే-
రాచార్యాయ మృణాలకాండమహసాం నైసర్గికాయ ద్విషే |
స్వర్ధున్యా సహ యుధ్వనే హిమరుచేరర్ధాసనాధ్యాసినే
కామాక్ష్యాః స్మితమంజరీధవళిమాద్వైతాయ తస్మై నమః || 2 ||
కర్పూరద్యుతిచాతురీమతితరామల్పీయసీం కుర్వతీ
దౌర్భాగ్యోదయమేవ సంవిదధతీ దౌషాకరీణాం త్విషామ్ |
క్షుల్లానేవ మనోజ్ఞమల్లినికరాన్ఫుల్లానపి వ్యంజతీ
కామాక్ష్యా మృదులస్మితాంశులహరీ కామప్రసూరస్తు మే || 3 ||
యా పీనస్తనమండలోపరి లసత్కర్పూరలేపాయతే
యా నీలేక్షణరాత్రికాంతితతిషు జ్యోత్స్నాప్రరోహాయతే |
యా సౌందర్యధునీతరంగతతిషు వ్యాలోలహంసాయతే
కామాక్ష్యాః శిశిరీకరోతు హృదయం సా మే స్మితప్రాచురీ || 4 ||
యేషాం గచ్ఛతి పూర్వపక్షసరణిం కౌముద్వతః శ్వేతిమా
యేషాం సంతతమారురుక్షతి తులాకక్ష్యాం శరచ్చంద్రమాః |
యేషామిచ్ఛతి కంబురప్యసులభామంతేవసత్ప్రక్రియాం
కామాక్ష్యా మమతాం హరంతు మమ తే హాసత్విషామంకురాః || 5 ||
ఆశాసీమసు సంతతం విదధతీ నైశాకరీం వ్యాక్రియాం
కాశానామభిమానభంగకలనాకౌశల్యమాబిభ్రతీ |
ఈశానేన విలోకితా సకుతుకం కామాక్షి తే కల్మష-
క్లేశాపాయకరీ చకాస్తి లహరీ మందస్మితజ్యోతిషామ్ || 6 ||
ఆరూఢస్య సమున్నతస్తనతటీసామ్రాజ్యసింహాసనం
కందర్పస్య విభోర్జగత్త్రయజయప్రాకట్యముద్రానిధేః |
యస్యాశ్చామరచాతురీం కలయతే రశ్మిచ్ఛటా చంచలా
సా మందస్మితమంజరీ భవతు నః కామాయ కామాక్షి తే || 7 ||
శంభోర్యా పరిరంభసంభ్రమవిధౌ నైర్మల్యసీమానిధిః
గైర్వాణీవ తరంగిణీ కృతమృదుస్యందాం కలిందాత్మజామ్ |
కల్మాషీకురుతే కలంకసుషమాం కంఠస్థలీచుంబినీం
కామాక్ష్యాః స్మితకందలీ భవతు నః కల్యాణసందోహినీ || 8 ||
జేతుం హారలతామివ స్తనతటీం సంజగ్ముషీ సంతతం
గంతుం నిర్మలతామివ ద్విగుణితాం మగ్నా కృపాస్త్రోతసి |
లబ్ధుం విస్మయనీయతామివ హరం రాగాకులం కుర్వతీ
మంజుస్తే స్మితమంజరీ భవభయం మథ్నాతు కామాక్షి మే || 9 ||
శ్వేతాపి ప్రకటం నిశాకరరుచాం మాలిన్యమాతన్వతీ
శీతాపి స్మరపావకం పశుపతేః సంధుక్షయంతీ సదా |
స్వాభావ్యాదధరాశ్రితాపి నమతాముచ్చైర్దిశంతీ గతిం
కామాక్షి స్ఫుటమంతరా స్ఫురతు నస్త్వన్మందహాసప్రభా || 10 ||
వక్త్రశ్రీసరసీజలే తరలితభ్రూవల్లికల్లోలితే
కాలిమ్నా దధతీ కటాక్షజనుషా మాధువ్రతీం వ్యాపృతిమ్ |
నిర్నిద్రామలపుండరీకకుహనాపాండిత్యమాబిభ్రతీ
కామాక్ష్యాః స్మితచాతురీ మమ మనః కాతర్యమున్మూలయేత్ || 11 ||
నిత్యం బాధితబంధుజీవమధరం మైత్రీజుషం పల్లవైః
శుద్ధస్య ద్విజమండలస్య చ తిరస్కర్తారమప్యాశ్రితా |
యా వైమల్యవతీ సదైవ నమతాం చేతః పునీతేతరాం
కామాక్ష్యా హృదయం ప్రసాదయతు మే సా మందహాసప్రభా || 12 ||
ద్రుహ్యంతీ తమసే ముహుః కుముదినీసాహాయ్యమాబిభ్రతీ
యాంతీ చంద్రకిశోరశేఖరవపుఃసౌధాంగణే ప్రేంఖణమ్ |
జ్ఞానాంభోనిధివీచికాం సుమనసాం కూలంకషాం కుర్వతీ
కామాక్ష్యాః స్మితకౌముదీ హరతు మే సంసారతాపోదయమ్ || 13 ||
కాశ్మీరద్రవధాతుకర్దమరుచా కల్మాషతాం బిభ్రతీ
హంసౌఘైరివ కుర్వతీ పరిచితిం హారీకృతైర్మౌక్తికైః |
వక్షోజన్మతుషారశైలకటకే సంచారమాతన్వతీ
కామాక్ష్యా మృదులస్మితద్యుతిమయీ భాగీరథీ భాసతే || 14 ||
కంబోర్వంశపరంపరా ఇవ కృపాసంతానవల్లీభువః
సంఫుల్లస్తబకా ఇవ ప్రసృమరా మూర్తాః ప్రసాదా ఇవ |
వాక్పీయూషకణా ఇవ త్రిపథగాపర్యాయభేదా ఇవ
భ్రాజంతే తవ మందహాసకిరణాః కాంచీపురీనాయికే || 15 ||
వక్షోజే ఘనసారపత్రరచనాభంగీసపత్నాయితా
కంఠే మౌక్తికహారయష్టికిరణవ్యాపారముద్రాయితా |
ఓష్ఠశ్రీనికురుంబపల్లవపుటే ప్రేంఖత్ప్రసూనాయితా
కామాక్షి స్ఫురతాం మదీయహృదయే త్వన్మందహాసప్రభా || 16 ||
యేషాం బిందురివోపరి ప్రచలితో నాసాగ్రముక్తామణిః
యేషాం దీన ఇవాధికంఠమయతే హారః కరాలంబనమ్ |
యేషాం బంధురివోష్ఠయోరరుణిమా ధత్తే స్వయం రంజనం
కామాక్ష్యాః ప్రభవంతు తే మమ శివోల్లాసాయ హాసాంకురాః || 17 ||
యా జాడ్యాంబునిధిం క్షిణోతి భజతాం వైరాయతే కైరవైః
నిత్యం యా నియమేన యా చ యతతే కర్తుం త్రిణేత్రోత్సవమ్ |
బింబం చాంద్రమసం చ వంచయతి యా గర్వేణ సా తాదృశీ
కామాక్షి స్మితమంజరీ తవ కథం జ్యోత్స్నేత్యసౌ కీర్త్యతే || 18 ||
ఆరుఢా రభసాత్పురః పురరిపోరాశ్లేషణోపక్రమే
యా తే మాతరుపైతి దివ్యతటినీశంకాకరీ తత్క్షణమ్ |
ఓష్ఠౌ వేపయతి భ్రువౌ కుటిలయత్యానమ్రయత్యాననం
తాం వందే మృదుహాసపూరసుషమామేకామ్రనాథప్రియే || 19 ||
వక్త్రేందోస్తవ చంద్రికా స్మితతతిర్వల్గు స్ఫురంతీ సతాం
స్యాచ్చేద్యుక్తమిదం చకోరమనసాం కామాక్షి కౌతూహలమ్ |
ఏతచ్చిత్రమహర్నిశం యదధికామేషా రుచిం గాహతే
బింబోష్ఠద్యుమణిప్రభాస్వపి చ యద్బిబ్బోకమాలంబతే || 20 ||
సాదృశ్యం కలశాంబుధేర్వహతి యత్కామాక్షి మందస్మితం
శోభామోష్ఠరుచాంబ విద్రుమభవామేతద్భిదాం బ్రూమహే |
ఏకస్మాదుదితం పురా కిల పపౌ శర్వః పురాణః పుమాన్
ఏతన్మధ్యసముద్భవం రసయతే మాధుర్యరూపం రసమ్ || 21 ||
ఉత్తుంగస్తనకుంభశైలకటకే విస్తారికస్తూరికా-
పత్రశ్రీజుషి చంచలాః స్మితరుచః కామాక్షి తే కోమళాః |
సంధ్యాదీధితిరంజితా ఇవ ముహుః సాంద్రాధరజ్యోతిషా
వ్యాలోలామలశారదాభ్రశకలవ్యాపారమాతన్వతే || 22 ||
క్షీరం దూరత ఏవ తిష్ఠతు కథం వైమల్యమాత్రాదిదం
మాతస్తే సహపాఠవీథిమయతాం మందస్మితైర్మంజుళైః |
కిం చేయం తు భిదాస్తి దోహనవశాదేకం తు సంజాయతే
కామాక్షి స్వయమర్థితం ప్రణమతామన్యత్తు దోదుహ్యతే || 23 ||
కర్పూరైరమృతైర్జగజ్జనని తే కామాక్షి చంద్రాతపైః
ముక్తాహారగుణైర్మృణాలవలయైర్ముగ్ధస్మితశ్రీరియమ్ |
శ్రీకాంచీపురనాయికే సమతయా సంస్తూయతే సజ్జనైః
తత్తాదృఙ్మమ తాపశాంతివిధయే కిం దేవి మందాయతే || 24 ||
మధ్యేగర్భితమంజువాక్యలహరీమాధ్వీఝరీశీతలా
మందారస్తబకాయతే జనని తే మందస్మితాంశుచ్ఛటా |
యస్యా వర్ధయితుం ముహుర్వికసనం కామాక్షి కామద్రుహో
వల్గుర్వీక్షణవిభ్రమవ్యతికరో వాసంతమాసాయతే || 25 ||
బింబోష్ఠద్యుతిపుంజరంజితరుచిస్త్వన్మందహాసచ్ఛటా |
కల్యాణం గిరిసార్వభౌమతనయే కల్లోలయత్వాశు మే |
ఫుల్లన్మల్లిపినద్ధహల్లకమయీ మాలేవ యా పేశలా
శ్రీకాంచీశ్వరి మారమర్దితురురోమధ్యే ముహుర్లంబతే || 26 ||
బిభ్రాణా శరదభ్రవిభ్రమదశాం విద్యోతమానాప్యసో
కామాక్షి స్మితమంజరీ కిరతి తే కారుణ్యధారారసమ్ |
ఆశ్చర్యం శిశిరీకరోతి జగతీశ్చాలోక్య చైనామహో
కామం ఖేలతి నీలకంఠహృదయం కౌతూహలాందోలితమ్ || 27 ||
ప్రేంఖత్ప్రౌఢకటాక్షకుంజకుహరేష్వత్యచ్ఛగుచ్ఛాయితం
వక్త్రేందుచ్ఛవిసింధువీచినిచయే ఫేనప్రతానాయితమ్ |
నైరంతర్యవిజృంభితస్తనతటే నైచోలపట్టాయితం
కాలుష్యం కబలీకరోతు మమ తే కామాక్షి మందస్మితమ్ || 28 ||
పీయూషం తవ మంథరస్మితమితి వ్యర్థైవ సాపప్రథా
కామాక్షి ధ్రువమీదృశం యది భవేదేతత్కథం వా శివే |
మందారస్య కథాలవం న సహతే మథ్నాతి మందాకినీ-
మిందుం నిందతి కీర్తితేఽపి కలశీపాథోధిమీర్ష్యాయతే || 29 ||
విశ్వేషాం నయనోత్సవం వితనుతాం విద్యోతతాం చంద్రమా
విఖ్యాతో మదనాంతకేన ముకుటీమధ్యే చ సమ్మాన్యతామ్ |
ఆః కిం జాతమనేన హాససుషమామాలోక్య కామాక్షి తే
కాలంకీమవలంబతే ఖలు దశాం కల్మాషహీనోఽప్యసౌ || 30 ||
చేతః శీతలయంతు నః పశుపతేరానందజీవాతవో
నమ్రాణాం నయనాధ్వసీమసు శరచ్చంద్రాతపోపక్రమాః |
సంసారాఖ్యసరోరుహాకరఖలీకారే తుషారోత్కరాః
కామాక్షి స్మరకీర్తిబీజనికరాస్త్వన్మందహాసాంకురాః || 31 ||
కర్మౌఘాఖ్యతమః కచాకచికరాన్కామాక్షి సంచింతయే
త్వన్మందస్మితరోచిషాం త్రిభువనక్షేమంకరానంకురాన్ |
యే వక్త్రం శిశిరశ్రియో వికసితం చంద్రాతపాంభోరుహ-
ద్వేషోద్ఘోషణచాతురీమివ తిరస్కర్తుం పరిష్కుర్వతే || 32 ||
కుర్యుర్నః కులశైలరాజతనయే కూలంకషం మంగళం
కుందస్పర్ధనచుంచవస్తవ శివే మందస్మితప్రక్రమాః |
యే కామాక్షి సమస్తసాక్షినయనం సంతోషయంతీశ్వరం
కర్పూరప్రకరా ఇవ ప్రసృమరాః పుంసామసాధారణాః || 33 ||
కమ్రేణ స్నపయస్వ కర్మకుహనాచోరేణ మారాగమ-
వ్యాఖ్యాశిక్షణదీక్షితేన విదుషామక్షీణలక్ష్మీపుషా |
కామాక్షి స్మితకందలేన కలుషస్ఫోటక్రియాచుంచునా
కారుణ్యామృతవీచికావిహరణప్రాచుర్యధుర్యేణ మామ్ || 34 ||
త్వన్మందస్మితకందలస్య నియతం కామాక్షి శంకామహే
బింబః కశ్చన నూతనః ప్రచలితో నైశాకరః శీకరః |
కించ క్షీరపయోనిధిః ప్రతినిధిః స్వర్వాహినీవీచికా-
బిబ్వోకోఽపి విడంబ ఏవ కుహనా మల్లీమతల్లీరుచః || 35 ||
దుష్కర్మార్కనిసర్గకర్కశమహస్సంపర్కతప్తం మిళ-
త్పంకం శంకరవల్లభే మమ మనః కాంచీపురాలంక్రియే |
అంబ త్వన్మృదులస్మితామృతరసే మఙ్క్త్వా విధూయ వ్యథా-
మానందోదయసౌధశృంగపదవీమారోఢుమాకాంక్షతి || 36 ||
నమ్రాణాం నగరాజశేఖరసుతే నాకాలయానాం పురః
కామాక్షి త్వరయా విపత్ప్రశమనే కారుణ్యధారాః కిరన్ |
ఆగచ్ఛంతమనుగ్రహం ప్రకటయన్నానందబీజాని తే
నాసీరే మృదుహాస ఏవ తనుతే నాథే సుధాశీతలః || 37 ||
కామాక్షి ప్రథమానవిభ్రమనిధిః కందర్పదర్పప్రసూః
ముగ్ధస్తే మృదుహాస ఏవ గిరిజే ముష్ణాతు మే కిల్బిషమ్ |
యం ద్రష్టుం విహితే కరగ్రహ ఉమే శంభుస్త్రపామీలితం
స్వైరం కారయతి స్మ తాండవవినోదానందినా తండునా || 38 ||
క్షుణ్ణం కేనచిదేవ ధీరమనసా కుత్రాపి నానాజనైః
కర్మగ్రంథినియంత్రితైరసుగమం కామాక్షి సామాన్యతః |
ముగ్ధైర్ద్రష్టుమశక్యమేవ మనసా మూఢస్య మే మౌక్తికం
మార్గం దర్శయతు ప్రదీప ఇవ తే మందస్మితశ్రీరియమ్ || 39 ||
జ్యోత్స్నాకాంతిభిరేవ నిర్మలతరం నైశాకరం మండలం
హంసైరేవ శరద్విలాససమయే వ్యాకోచమంభోరుహమ్ |
స్వచ్ఛైరేవ వికస్వరైరుడుగుణైః కామాక్షి బింబం దివః
పుణ్యైరేవ మృదుస్మితైస్తవ ముఖం పుష్ణాతి శోభాభరమ్ || 40 ||
మానగ్రంథివిధుంతుదేన రభసాదాస్వాద్యమానే నవ-
ప్రేమాడంబరపూర్ణిమాహిమకరే కామాక్షి తే తత్క్షణమ్ |
ఆలోక్య స్మితచంద్రికాం పునరిమామున్మీలనం జగ్ముషీం
చేతః శీలయతే చకోరచరితం చంద్రార్ధచూడామణేః || 41 ||
కామాక్షి స్మితమంజరీం తవ భజే యస్యాస్త్విషామంకురా-
నాపీనస్తనపానలాలసతయా నిశ్శంకమంకేశయః |
ఊర్ధ్వం వీక్ష్య వికర్షతి ప్రసృమరానుద్దామయా శుండయా
సూనుస్తే బిసశంకయాశు కుహనాదంతావలగ్రామణీః || 42 ||
గాఢాశ్లేషవిమర్దసంభ్రమవశాదుద్దామముక్తాగుణ-
ప్రాలంబే కుచకుంభయోర్విగలితే దక్షద్విషో వక్షసి |
యా సఖ్యేన పినహ్యతి ప్రచురయా భాసా తదీయాం దశాం
సా మే ఖేలతు కామకోటి హృదయే సాంద్రస్మితాంశుచ్ఛటా || 43 ||
మందారే తవ మంథరస్మితరుచాం మాత్సర్యమాలోక్యతే
కామాక్షి స్మరశాసనే చ నియతో రాగోదయో లక్ష్యతే |
చాంద్రీషు ద్యుతిమంజరీషు చ మహాద్వేషాంకురో దృశ్యతే
శుద్ధానాం కథమీదృశీ గిరిసుతేఽతిశుద్ధా దశా కథ్యతామ్ || 44 ||
పీయూషం ఖలు పీయతే సురజనైర్దుగ్ధాంబుధిర్మథ్యతే
మాహేశైశ్చ జటాకలాపనిగళైర్మందాకినీ నహ్యతే |
శీతాంశుః పరిభూయతే చ తమసా తస్మాదనేతాదృశీ
కామాక్షి స్మితమంజరీ తవ వచోవైదగ్ధ్యముల్లంఘతే || 45 ||
ఆశంకే తవ మందహాసలహరీమన్యాదృశీం చంద్రికా-
మేకామ్రేశకుటుంబిని ప్రతిపదం యస్యాః ప్రభాసంగమే |
వక్షోజాంబురుహే న తే రచయతః కాంచిద్దశాం కౌట్మలీ-
మాస్యాంభోరుహమంబ కించ శనకైరాలంబతే ఫుల్లతామ్ || 46 ||
ఆస్తీర్ణాధరకాంతిపల్లవచయే పాతం ముహుర్జగ్ముషీ
మారద్రోహిణి కందలత్స్మరశరజ్వాలావలీర్వ్యంజతీ |
నిందంతీ ఘనసారహారవలయజ్యోత్స్నామృణాలాని తే
కామాక్షి స్మితచాతురీ విరహిణీరీతిం జగాహేతరామ్ || 47 ||
సూర్యాలోకవిధౌ వికాసమధికం యాంతీ హరంతీ తమ-
స్సందోహం నమతాం నిజస్మరణతో దోషాకరద్వేషిణీ |
నిర్యాంతీ వదనారవిందకుహరాన్నిర్ధూతజాడ్యా నృణాం
శ్రీకామాక్షి తవ స్మితద్యుతిమయీ చిత్రీయతే చంద్రికా || 48 ||
కుంఠీకుర్యురమీ కుబోధఘటనామస్మన్మనోమాథినీం
శ్రీకామాక్షి శివంకరాస్తవ శివే శ్రీమందహాసాంకురాః |
యే తన్వంతి నిరంతరం తరుణిమస్తంబేరమగ్రామణీ-
కుంభద్వంద్వవిడంబిని స్తనతటే ముక్తాకుథాడంబరమ్ || 49 ||
ప్రేంఖంతః శరదంబుదా ఇవ శనైః ప్రేమానిలైః ప్రేరితాః
మజ్జంతో మదనారికంఠసుషమాసింధౌ ముహుర్మంథరమ్ |
శ్రీకామాక్షి తవ స్మితాంశునికరాః శ్యామాయమానశ్రియో
నీలాంభోధరనైపుణీం తత ఇతో నిర్నిద్రయంత్యంజసా || 50 ||
వ్యాపారం చతురాననైకవిహృతౌ వ్యాకుర్వతీ కుర్వతీ
రుద్రాక్షగ్రహణం మహేశి సతతం వాగూర్మికల్లోలితా |
ఉత్ఫుల్లం ధవళారవిందమధరీకృత్య స్ఫురంతీ సదా
శ్రీకామాక్షి సరస్వతీ విజయతే త్వన్మందహాసప్రభా || 51 ||
కర్పూరద్యుతితస్కరేణ మహసా కల్మాషయత్యాననం
శ్రీకాంచీపురనాయికే పతిరివ శ్రీమందహాసోఽపి తే |
ఆలింగత్యతిపీవరాం స్తనతటీం బింబాధరం చుంబతి
ప్రౌఢం రాగభరం వ్యనక్తి మనసో ధైర్యం ధునీతేతరామ్ || 52 ||
వైశద్యేన చ విశ్వతాపహరణక్రీడాపటీయస్తయా
పాండిత్యేన పచేలిమేన జగతాం నేత్రోత్సవోత్పాదనే |
కామాక్షి స్మితకందలైస్తవ తులామారోఢుముద్యోగినీ
జ్యోత్స్నాసౌ జలరాశిపోషణతయా దూష్యాం ప్రపన్నా దశామ్ || 53 ||
లావణ్యాంబుజినీమృణాలవలయైః శృంగారగంధద్విప-
గ్రామణ్యః శ్రుతిచామరైస్తరుణిమస్వారాజ్యతేజోంకురైః |
ఆనందామృతసింధువీచిపృషతైరాస్యాబ్జహంసైస్తవ
శ్రీకామాక్షి మథాన మందహసితైర్మత్కం మనఃకల్మషమ్ || 54 ||
ఉత్తుంగస్తనమండలీపరిచలన్మాణిక్యహారచ్ఛటా-
చంచచ్ఛోణిమపుంజమధ్యసరణిం మాతః పరిష్కుర్వతీ |
యా వైదగ్ధ్యముపైతి శంకరజటాకాంతారవాటీపత-
త్స్వర్వాపీపయసః స్మితద్యుతిరసౌ కామాక్షి తే మంజుళా || 55 ||
సన్నామైకజుషా జనేన సులభం సంసూచయంతీ శనై-
రుత్తుంగస్య చిరాదనుగ్రహతరోరుత్పత్స్యమానం ఫలమ్ |
ప్రాథమ్యేన వికస్వరా కుసుమవత్ప్రాగల్భ్యమభ్యేయుషీ
కామాక్షి స్మితచాతురీ తవ మమ క్షేమంకరీ కల్పతామ్ || 56 ||
ధానుష్కాగ్రసరస్య లోలకుటిలభ్రూలేఖయా బిభ్రతో
లీలాలోకశిలీముఖం నవవయస్సామ్రాజ్యలక్ష్మీపుషః |
జేతుం మన్మథమర్దినం జనని తే కామాక్షి హాసః స్వయం
వల్గుర్విభ్రమభూభృతో వితనుతే సేనాపతిప్రక్రియామ్ || 57 ||
యన్నాకంపత కాలకూటకబలీకారే చుచుంబే న యద్-
గ్లాన్యా చక్షుషి రూషితానలశిఖే రుద్రస్య తత్తాదృశమ్ |
చేతో యత్ప్రసభం స్మరజ్వరశిఖిజ్వాలేన లేలిహ్యతే
తత్కామాక్షి తవ స్మితాంశుకలికాహేలాభవం ప్రాభవమ్ || 58 ||
సంభిన్నేవ సుపర్వలోకతటినీ వీచీచయైర్యామునైః
సంమిశ్రేవ శశాంకదీప్తిలహరీ నీలైర్మహానీరదైః |
కామాక్షి స్ఫురితా తవ స్మితరుచిః కాలాంజనస్పర్ధినా
కాలిమ్నా కచరోచిషాం వ్యతికరే కాంచిద్దశామశ్నుతే || 59 ||
జానీమో జగదీశ్వరప్రణయిని త్వన్మందహాసప్రభాం
శ్రీకామాక్షి సరోజినీమభినవామేషా యతః సర్వదా |
ఆస్యేందోరవలోకనే పశుపతేరభ్యేతి సంఫుల్లతాం
తంద్రాలుస్తదభావ ఏవ తనుతే తద్వైపరీత్యక్రమమ్ || 60 ||
యాంతీ లోహితిమానమభ్రతటినీ ధాతుచ్ఛటాకర్దమైః
భాంతీ బాలగభస్తిమాలికిరణైర్మేఘావలీ శారదీ |
బింబోష్ఠద్యుతిపుంజచుంబనకలాశోణాయమానేన తే
కామాక్షి స్మితరోచిషా సమదశామారోఢుమాకాంక్షతే || 61 ||
శ్రీకామాక్షి ముఖేందుభూషణమిదం మందస్మితం తావకం
నేత్రానందకరం తథా హిమకరో గచ్ఛేద్యథా తిగ్మతామ్ |
శీతం దేవి తథా యథా హిమజలం సంతాపముద్రాస్పదం
శ్వేతం కించ తథా యథా మలినతాం ధత్తే చ ముక్తామణిః || 62 ||
త్వన్మందస్మితమంజరీం ప్రసృమరాం కామాక్షి చంద్రాతపం
సంతః సంతతమామనంత్యమలతాం తల్లక్షణం లక్ష్యతే |
అస్మాకం న ధునోతి తాపకమధికం ధూనోతి నాభ్యంతరం
ధ్వాంతం తత్ఖలు దుఃఖినో వయమిదం కేనేతి నో విద్మహే || 63 ||
నమ్రస్య ప్రణయప్రరూఢకలహచ్ఛేదాయ పాదాబ్జయోః
మందం చంద్రకిశోరశేఖరమణేః కామాక్షి రాగేణ తే |
బంధూకప్రసవశ్రియం జితవతో బంహీయసీ తాదృశీ
బింబోష్ఠస్య రుచిం నిరస్య హసితజ్యోత్స్నా వయస్యాయతే || 64 ||
ముక్తానాం పరిమోచనం విదధతస్తత్ప్రీతినిష్పాదినీ
భూయో దూరత ఏవ ధూతమరుతస్తత్పాలనం తన్వతీ |
ఉద్భూతస్య జలాంతరాదవిరతం తద్దూరతాం జగ్ముషీ
కామాక్షి స్మితమంజరీ తవ కథం కంబోస్తులామశ్నుతే || 65 ||
శ్రీకామాక్షి తవ స్మితద్యుతిఝరీవైదగ్ధ్యలీలాయితం
పశ్యంతోఽపి నిరంతరం సువిమలంమన్యా జగన్మండలే |
లోకం హాసయితుం కిమర్థమనిశం ప్రాకాశ్యమాతన్వతే
మందాక్షం విరహయ్య మంగళతరం మందారచంద్రాదయః || 66 ||
క్షీరాబ్ధేరపి శైలరాజతనయే త్వన్మందహాసస్య చ
శ్రీకామాక్షి వలక్షిమోదయనిధేః కించిద్భిదాం బ్రూమహే |
ఏకస్మై పురుషాయ దేవి స దదౌ లక్ష్మీం కదాచిత్పురా
సర్వేభ్యోఽపి దదాత్యసౌ తు సతతం లక్ష్మీం చ వాగీశ్వరీమ్ || 67 ||
శ్రీకాంచీపురరత్నదీపకలికే తాన్యేవ మేనాత్మజే
చాకోరాణి కులాని దేవి సుతరాం ధన్యాని మన్యామహే |
కంపాతీరకుటుంబచంక్రమకలాచుంచూని చంచూపుటైః
నిత్యం యాని తవ స్మితేందుమహసామాస్వాదమాతన్వతే || 68 ||
శైత్యప్రక్రమమాశ్రితోఽపి నమతాం జాడ్యప్రథాం ధూనయన్
నైర్మల్యం పరమం గతోఽపి గిరిశం రాగాకులం చారయన్ |
లీలాలాపపురస్సరోఽపి సతతం వాచంయమాన్ప్రీణయన్
కామాక్షి స్మితరోచిషాం తవ సముల్లాసః కథం వర్ణ్యతే || 69 ||
శ్రోణీచంచలమేఖలాముఖరితం లీలాగతం మంథరం
భ్రూవల్లీచలనం కటాక్షవలనం మందాక్షవీక్షాచణమ్ |
యద్వైదగ్ధ్యముఖేన మన్మథరిపుం సమ్మోహయంత్యంజసా
శ్రీకామాక్షి తవ స్మితాయ సతతం తస్మై నమస్కుర్మహే || 70 ||
శ్రీకామాక్షి మనోజ్ఞమందహసితజ్యోతిష్ప్రరోహే తవ
స్ఫీతశ్వేతిమసార్వభౌమసరణిప్రాగల్భ్యమభ్యేయుషి |
చంద్రోఽయం యువరాజతాం కలయతే చేటీధురం చంద్రికా
శుద్ధా సా చ సుధాఝరీ సహచరీసాధర్మ్యమాలంబతే || 71 ||
జ్యోత్స్నా కిం తనుతే ఫలం తనుమతామౌష్ణ్యప్రశాంతిం వినా
త్వన్మందస్మితరోచిషా తనుమతాం కామాక్షి రోచిష్ణునా |
సంతాపో వినివార్యతే నవవయఃప్రాచుర్యమంకూర్యతే
సౌందర్యం పరిపూర్యతే జగతి సా కీర్తిశ్చ సంచార్యతే || 72 ||
వైమల్యం కుముదశ్రియాం హిమరుచః కాంత్యైవ సంధుక్ష్యతే
జ్యోత్స్నారోచిరపి ప్రదోషసమయం ప్రాప్యైవ సంపద్యతే |
స్వచ్ఛత్వం నవమౌక్తికస్య పరమం సంస్కారతో దృశ్యతే
కామాక్ష్యాః స్మితదీధితేర్విశదిమా నైసర్గికో భాసతే || 73 ||
ప్రాకాశ్యం పరమేశ్వరప్రణయిని త్వన్మందహాసశ్రియః
శ్రీకామాక్షి మమ క్షిణోతు మమతావైచక్షణీమక్షయామ్ |
యద్భీత్యేవ నిలీయతే హిమకరో మేఘోదరే శుక్తికా-
గర్భే మౌక్తికమండలీ చ సరసీమధ్యే మృణాలీ చ సా || 74 ||
హేరంబే చ గుహే చ హర్షభరితం వాత్సల్యమంకూరయత్
మారద్రోహిణి పూరుషే సహభువం ప్రేమాంకురం వ్యంజయత్ |
ఆనమ్రేషు జనేషు పూర్ణకరుణావైదగ్ధ్యముత్తాలయత్
కామాక్షి స్మితమంజసా తవ కథంకారం మయా కథ్యతే || 75 ||
సంక్రుద్ధద్విజరాజకోఽప్యవిరతం కుర్వంద్విజైః సంగమం
వాణీపద్ధతిదూరగోఽపి సతతం తత్సాహచర్యం వహన్ |
అశ్రాంతం పశుదుర్లభోఽపి కలయన్పత్యౌ పశూనాం రతిం
శ్రీకామాక్షి తవ స్మితామృతరసస్యందో మయి స్పందతామ్ || 76 ||
శ్రీకామాక్షి మహేశ్వరే నిరుపమప్రేమాంకురప్రక్రమం
నిత్యం యః ప్రకటీకరోతి సహజామున్నిద్రయన్మాధురీమ్ |
తత్తాదృక్తవ మందహాసమహిమా మాతః కథం మానితాం
తన్మూర్ధ్నా సురనిమ్నగాం చ కలికామిందోశ్చ తాం నిందతి || 77 ||
యే మాధుర్యవిహారమంటపభువో యే శైత్యముద్రాకరా
యే వైశద్యదశావిశేషసుభగాస్తే మందహాసాంకురాః |
కామాక్ష్యాః సహజం గుణత్రయమిదం పర్యాయతః కుర్వతాం
వాణీగుంఫనడంబరే చ హృదయే కీర్తిప్రరోహే చ మే || 78 ||
కామాక్ష్యా మృదులస్మితాంశునికరా దక్షాంతకే వీక్షణే
మందాక్షగ్రహిలా హిమద్యుతిమయూఖాక్షేపదీక్షాంకురాః |
దాక్ష్యం పక్ష్మలయంతు మాక్షికగుడద్రాక్షాభవం వాక్షు మే
సూక్ష్మం మోక్షపథం నిరీక్షితుమపి ప్రక్షాలయేయుర్మనః || 79 ||
జాత్యా శీతలశీతలాని మధురాణ్యేతాని పూతాని తే
గాంగానీవ పయాంసి దేవి పటలాన్యల్పస్మితజ్యోతిషామ్ |
ఏనఃపంకపరంపరామలినితామేకామ్రనాథప్రియే
ప్రజ్ఞానాత్సుతరాం మదీయధిషణాం ప్రక్షాలయంతు క్షణాత్ || 80 ||
అశ్రాంతం పరతంత్రితః పశుపతిస్త్వన్మందహాసాంకురైః
శ్రీకామాక్షి తదీయవర్ణసమతాసంగేన శంకామహే |
ఇందుం నాకధునీం చ శేఖరయతే మాలాం చ ధత్తే నవైః
వైకుంఠైరవకుంఠనం చ కురుతే ధూళీచయైర్భాస్మనైః || 81 ||
శ్రీకాంచీపురదేవతే మృదువచస్సౌరభ్యముద్రాస్పదం
ప్రౌఢప్రేమలతానవీనకుసుమం మందస్మితం తావకమ్ |
మందం కందలతి ప్రియస్య వదనాలోకే సమాభాషణే
శ్లక్ష్ణే కుట్మళతి ప్రరూఢపులకే చాశ్లేషణే ఫుల్లతి || 82 ||
కిం త్రైస్రోతసమంబికే పరిణతం స్రోతశ్చతుర్థం నవం
పీయూషస్య సమస్తతాపహరణం కింవా ద్వితీయం వపుః |
కింస్విత్త్వన్నికటం గతం మధురిమాభ్యాసాయ గవ్యం పయః
శ్రీకాంచీపురనాయకప్రియతమే మందస్మితం తావకమ్ || 83 ||
భూషా వక్త్రసరోరుహస్య సహజా వాచాం సఖీ శాశ్వతీ
నీవీ విభ్రమసంతతేః పశుపతేః సౌధీ దృశాం పారణా |
జీవాతుర్మదనశ్రియః శశిరుచేరుచ్చాటనీ దేవతా
శ్రీకామాక్షి గిరామభూమిమయతే హాసప్రభామంజరీ || 84 ||
సూతిః శ్వేతిమకందలస్య వసతిః శృంగారసారశ్రియః
పూర్తిః సూక్తిఝరీరసస్య లహరీ కారుణ్యపాథోనిధేః |
వాటీ కాచన కౌసుమీ మధురిమస్వారాజ్యలక్ష్మ్యాస్తవ
శ్రీకామాక్షి మమాస్తు మంగళకరీ హాసప్రభాచాతురీ || 85 ||
జంతూనాం జనిదుఃఖమృత్యులహరీసంతాపనం కృంతతః
ప్రౌఢానుగ్రహపూర్ణశీతలరుచో నిత్యోదయం బిభ్రతః |
శ్రీకామాక్షి విసృత్వరా ఇవ కరా హాసాంకురాస్తే హఠా-
దాలోకేన నిహన్యురంధతమసస్తోమస్య మే సంతతిమ్ || 86 ||
ఉత్తుంగస్తనమండలస్య విలసల్లావణ్యలీలానటీ-
రంగస్య స్ఫుటమూర్ధ్వసీమని ముహుః ప్రాకాశ్యమభ్యేయుషీ |
శ్రీకామాక్షి తవ స్మితద్యుతితతిర్బింబోష్ఠకాంత్యంకురైః
చిత్రాం విద్రుమముద్రితాం వితనుతే మౌక్తీం వితానశ్రియమ్ || 87 ||
స్వాభావ్యాత్తవ వక్త్రమేవ లలితం సంతోషసంపాదనం
శంభోః కిం పునరంచితస్మితరుచః పాండిత్యపాత్రీకృతమ్ |
అంభోజం స్వత ఏవ సర్వజగతాం చక్షుఃప్రియంభావుకం
కామాక్షి స్ఫురితే శరద్వికసితే కీదృగ్విధం భ్రాజతే || 88 ||
పుంభిర్నిర్మలమానసైర్విదధతే మైత్రీం దృఢం నిర్మలాం
లబ్ధ్వా కర్మలయం చ నిర్మలతరాం కీర్తిం లభంతేతరామ్ |
సూక్తిం పక్ష్మలయంతి నిర్మలతమాం యత్తావకాః సేవకాః
తత్కామాక్షి తవ స్మితస్య కలయా నైర్మల్యసీమానిధేః || 89 ||
ఆకర్షన్నయనాని నాకిసదసాం శైత్యేన సంస్తంభయ-
న్నిందుం కించ విమోహయన్పశుపతిం విశ్వార్తిముచ్చాటయన్ |
హింసన్సంసృతిడంబరం తవ శివే హాసాహ్వయో మాంత్రికః
శ్రీకామాక్షి మదీయమానసతమోవిద్వేషణే చేష్టతామ్ || 90 ||
క్షేపీయః క్షపయంతు కల్మషభయాన్యస్మాకమల్పస్మిత-
జ్యోతిర్మండలచంక్రమాస్తవ శివే కామాక్షి రోచిష్ణవః |
పీడాకర్మఠకర్మఘర్మసమయవ్యాపారతాపానల-
శ్రీపాతా నవహర్షవర్షణసుధాస్రోతస్వినీశీకరాః || 91 ||
శ్రీకామాక్షి తవ స్మితైందవమహః పూరే పరిస్ఫూర్జతి
ప్రౌఢాం వారిధిచాతురీం కలయతే భక్తాత్మనాం ప్రాతిభమ్ |
దౌర్గత్యప్రసరాస్తమఃపటలికాసాధర్మ్యమాబిభ్రతే
సర్వం కైరవసాహచర్యపదవీరీతిం విధత్తే పరమ్ || 92 ||
మందారాదిషు మన్మథారిమహిషి ప్రాకాశ్యరీతిం నిజాం
కాదాచిత్కతయా విశంక్య బహుశో వైశద్యముద్రాగుణః |
శ్రీకామాక్షి తదీయసంగమకలామందీభవత్కౌతుకః
సాతత్యేన తవ స్మితే వితనుతే స్వైరాసనావాసనామ్ || 93 ||
ఇంధానే భవవీతిహోత్రనివహే కర్మౌఘచండానిల-
ప్రౌఢిమ్నా బహులీకృతే నిపతితం సంతాపచింతాకులమ్ |
మాతర్మాం పరిషించ కించిదమలైః పీయూషవర్షైరివ
శ్రీకామాక్షి తవ స్మితద్యుతికణైః శైశిర్యలీలాకరైః || 94 ||
భాషాయా రసనాగ్రఖేలనజుషః శృంగారముద్రాసఖీ-
లీలాజాతరతేః సుఖేన నియమస్నానాయ మేనాత్మజే |
శ్రీకామాక్షి సుధామయీవ శిశిరా స్రోతస్వినీ తావకీ
గాఢానందతరంగితా విజయతే హాసప్రభాచాతురీ || 95 ||
సంతాపం విరలీకరోతు సకలం కామాక్షి మచ్చేతనా
మజ్జంతీ మధురస్మితామరధునీకల్లోలజాలేషు తే |
నైరంతర్యముపేత్య మన్మథమరుల్లోలేషు యేషు స్ఫుటం
ప్రేమేందుః ప్రతిబింబితో వితనుతే కౌతూహలం ధూర్జటేః || 96 ||
చేతఃక్షీరపయోధిమంథరచలద్రాగాఖ్యమంథాచల-
క్షోభవ్యాపృతిసంభవాం జనని తే మందస్మితశ్రీసుధామ్ |
స్వాదంస్వాదముదీతకౌతుకరసా నేత్రత్రయీ శాంకరీ
శ్రీకామాక్షి నిరంతరం పరిణమత్యానందవీచీమయీ || 97 ||
ఆలోకే తవ పంచసాయకరిపోరుద్దామకౌతూహల-
ప్రేంఖన్మారుతఘట్టనప్రచలితాదానందదుగ్ధాంబుధేః |
కాచిద్వీచిరుదంచతి ప్రతినవా సంవిత్ప్రరోహాత్మికా
తాం కామాక్షి కవీశ్వరాః స్మితమితి వ్యాకుర్వతే సర్వదా || 98 ||
సూక్తిః శీలయతే కిమద్రితనయే మందస్మితాత్తే ముహుః
మాధుర్యాగమసంప్రదాయమథవా సూక్తేర్ను మందస్మితమ్ |
ఇత్థం కామపి గాహతే మమ మనః సందేహమార్గభ్రమిం
శ్రీకామాక్షి న పారమార్థ్యసరణిస్ఫూర్తౌ నిధత్తే పదమ్ || 99 ||
క్రీడాలోలకృపాసరోరుహముఖీసౌధాంగణేభ్యః కవి-
శ్రేణీవాక్పరిపాటికామృతఝరీసూతీగృహేభ్యః శివే |
నిర్వాణాంకురసార్వభౌమపదవీసింహాసనేభ్యస్తవ
శ్రీకామాక్షి మనోజ్ఞమందహసితజ్యోతిష్కణేభ్యో నమః || 100 ||
ఆర్యామేవ విభావయన్మనసి యః పాదారవిందం పురః
పశ్యన్నారభతే స్తుతిం స నియతం లబ్ధ్వా కటాక్షచ్ఛవిమ్ |
కామాక్ష్యా మృదులస్మితాంశులహరీజ్యోత్స్నావయస్యాన్వితామ్
ఆరోహత్యపవర్గసౌధవలభీమానందవీచీమయీమ్ || 101 ||
[download id=”400011″]